Witamy w Szybie Maciej!
Szyb Maciej to dzisiaj zabytkowy zakład górniczy dawnej Kopalni Concordia, położony w Zabrzu- Maciejowie. Od lat 90-tych XX wieku, już jako dziedzictwo zabrzańskiego i śląskiego górnictwa węgla kamiennego, przechodzi transformację. W dawnym budynku nadszybia powstały: elegancka w industrialnym stylu restauracja, bistro „pod napięciem” oraz biuro obsługi turystów. Na najwyższym poziomie nadszybia, gdzie kiedyś znajdował się główny poziom wydobywczy urządzona została sala bankietowa. Na przyległym placu drzewnym znalazł swoje miejsce, pełniąc funkcję sceny w plenerze, wiadukt kolejowy, który łączył kiedyś kopalnię z Gliwicami i Bytomiem. Kompleks jest przyjazny osobom niepełnosprawnym, posiada parkingi i dogodny dojazd z autostrady A1 i drogi krajowej DK 88.
Szyb Maciej wraz z innymi zabrzańskimi zabytkami: Kopalnią Guido i Sztolnią Dziedziczną Królowa Luiza należą do kluczowych i najatrakcyjniejszych obiektów na Szlaku Zabytków Techniki.
Szyb Maciej zaprasza swoich Gości do jedynej w swoim rodzaju restauracji w Polsce, zwiedzenia i poznania historii i smaków z ziemi i wody wziętej, na spotkania z kulturą i rozrywką podczas Industriady, Szyb Maciej Ekstremalnie, Chiilaut-ów, Nowych Brzmień i innych wydarzeń.
Do największych atrakcji Szybu Maciej należą m.in.:
- restauracja na 2- poziomach utworzona w głównym budynku kopalni,
- zachowane budynki i wyposażenie dawnego zakładu górniczego z początku XX wieku,
- możliwość zobaczenia okolic Zabrza i Gliwic z platformy widokowej na wieży wyciągowej,
- zejście do szybowego ujęcia wody utworzonego w szybie górniczym i poznanie genezy jego powstania,
- maszynownia z czynną dwubębnową maszyną wyciągową o napędzie elektrycznym, możliwość uczestniczenia w pokazie pracy maszyny wyciągowej,
- espozycja czynnych urządzeń i wyposażenia dawnej kopalni,
- przykład zrównoważonej rewitalizacji dawnego kompleksu górniczego.
Szyb Maciej, wybudowany na początku XX wieku, stanowił zespół budynków i budowli z szybem i infrastrukturą na powierzchni dla eksploatacji pokładów węgla kamiennego w zachodniej partii obszaru górniczego kopalni Concordia. Zakończenie wydobycia w rejonie szybu Maciej nastąpiło w roku 1978, a w roku 1992 kopalnia Pstrowski, w skład której weszła także kopalni Concordia, podjęła decyzję o całkowitej likwidacji dołu i powierzchni Szyb Maciej. W tych warunkach kopalnia Pstrowski zaakceptowała projekt, który przedstawiło Przedsiębiorstwo Górnicze Demex sp. z o.o. i wyraziła zgodę na odstąpienie od likwidacji szybu, przekształcenie go w ujęcie wody oraz odsprzedaż całego kompleksu Przedsiębiorstwu.
Szyb Maciej, prezentując historię kopalni Concordia, przekształcany jest w kompleks turystyczno-rekreacyjny i kulturalny. Jednogodzinne spotkanie z przeszłością w towarzystwie przewodnika umożliwia poznanie tajników funkcjonowania kopalni, poznanie innowacyjnego przekształcenia szybu w ujęcie wody i zajrzenia do …środka ziemi. Szyb Maciej, to jedyny tego rodzaju w pełni zachowany autentyczny zakład górniczy. Kompleks wpisany jest do rejestru zabytków.
Sposób przeprowadzenia rewitalizacji i wysoki poziom prac konserwatorskich znalazły uznanie m.in. Generalnego Konserwatora Zabytków, który w Konkursie Zabytek Zadbany przyznał Przedsiębiorstwu Tytuł Laureata za adaptację maszynowni dla celów turystycznych i wzorowo przeprowadzone prace konserwatorskie (2011 rok) i Wyróżnienie za wzorowo przeprowadzone prace konserwatorskie i adaptację budynku nadszybia na cele turystyczne (2015 rok).
Więcej informacji:
Danuta Żabicka-Barecka, Zbigniew Barecki - „Rewitalizacja zespołów zabudowań dawnej Kopalni Ludwik-Concordia” - także w 5. Wiadomościach Konserwatorskich Województwa Śląskiego, Katowice 2013.
Danuta Żabicka-Barecka, Zbigniew Barecki –„Rewitalizacja zabytkowego szybu Maciej – przekształcenie szybu górniczego w ujęcie wody” - także w 7. Wiadomościach Konserwatorskich Województwa Śląskiego, Katowice 2015.
